Verminderde Vruchtbaarheid bij de Man: Oorzaken en Oplossingen

Wat is een verminderde vruchtbaarheid bij mannen?

Verminderde vruchtbaarheid bij mannen wordt ook wel subfertiliteit genoemd. Het staat gelijk aan een verlaagd vermogen van voortplanting. Dit is een probleem dat meestal wordt gekoppeld aan de kwaliteit van het mannelijk sperma.

Kritieke factoren die de vruchtbaarheid negatief kunnen beïnvloeden zijn:

• Ontoereikend aantal zaadcellen (oligozoöspermie).
• Een volledige afwezigheid ervan (azoöspermie).
• De vorm van de zaadcellen (teratozoöspermie) – abnormaal gevormde zaadcellen kunnen moeite hebben met het bevruchten van de eicel.
• De beweeglijkheid van de zaadcellen (asthenozoöspermie) – ze moeten actief genoeg zijn om de eileider te bereiken.
• Het aantal actieve zaadcellen; er kunnen voldoende zaadcellen zijn, maar als deze niet actief genoeg zijn, is er meestal sprake van een verminderde vruchtbaarheid.

De impact van verminderde vruchtbaarheid van de man

In de afgelopen decennia is er een opmerkelijke stijging in vruchtbaarheidsproblemen bij mannen. En de impact hiervan gaat dieper dan wat we vaak veronderstellen. Het is niet alleen een fysiek probleem; het raakt evenzeer de emotionele en psychologische aspecten van het leven van een man en zijn partner.

• Emotionele belasting: Ontdekken dat je vruchtbaarheid in gevaar is, is vaak als een emotionele rollercoaster. Teleurstelling en machteloosheid kunnen de boventoon voeren. De gedachte dat je misschien niet in staat bent om biologische kinderen te verwekken kan hard aankomen.
• Relatiestress: Vruchtbaarheidsproblemen kunnen ook leiden tot spanningen in relaties. Koppels met een kinderwens worden geconfronteerd met de uitdaging om samen te beslissen hoe ze met deze situatie moeten omgaan.
• Zelfbeeld en mannelijkheid: Veel mannen associëren hun vermogen om kinderen te verwekken met hun mannelijkheid. Wordt dit vermogen in twijfel getrokken, dan kan dit inspelen op het zelfbeeld en zelfvertrouwen.
• Financiële last: Vruchtbaarheidsbehandelingen kunnen na verloop van tijd duur zijn, en koppels kunnen geconfronteerd worden met financiële zorgen terwijl ze proberen hun kinderwens in vervulling te brengen.
• Psychologische stress: Mannen kunnen te maken krijgen met psychologische stress als gevolg van vruchtbaarheidsproblemen, met symptomen zoals angst, depressie en slaapproblemen.
• Sociale isolatie: Sommige mannen voelen zich geïsoleerd en hebben moeite om te praten over hun vruchtbaarheidsproblemen met vrienden en familie, wat een sociaal isolement kan veroorzaken.

Oorzaak: Hormonale onevenwichtigheden

Goede hormonale huishouding waarborgt de vruchtbaarheid van de man. Neem bijvoorbeeld testosteron, het primaire mannelijke geslachtshormoon – onmisbaar voor de mannelijke geslachtskenmerken en de handhaving van seksuele functies, waaronder spermaproductie. Dan zijn er ook andere hormonen, zoals het follikelstimulerend hormoon (FSH) en het luteïniserend hormoon (LH) – ze reguleren eveneens de testiculaire functies, zoals het optimaal ondersteunen van de productie en rijping van sperma.

Endocriene disruptoren

Helaas is er een stijging te zien in hormonale onevenwichtigheden bij mannen (maar ook zeer zeker bij vrouwen). Dit is vaak te wijten aan de toegenomen blootstelling aan chemische stoffen, beter bekend als endocriene disruptoren – type stoffen die de werking van ons endocriene systeem verstoren, en zo een directe, negatieve impact hebben op de hormoonbalans.

“Endocriene disruptoren zijn chemische stoffen die via allerlei producten hun intrede in onze samenleving hebben gedaan. Ze worden veelvuldig verwerkt in plastic verpakkingen, cosmetica, schoonmaakmiddelen en zelfs in bepaalde voedingsmiddelen. Ze kunnen de natuurlijke productie, actie en eliminatie van hormonen in het lichaam verstoren, met een verminderde vruchtbaarheid van de man als gevolg.”

Waarom dit eerder niet zo’n probleem was, is grotendeels te wijten aan de veranderingen in productietechnologieën en consumentengedrag. Het gebruik van dit soort chemicaliën in productieprocessen is in de afgelopen decennia dramatisch toegenomen.

De alomtegenwoordigheid van plastic, het wijdverspreide gebruik van pesticiden in de landbouw en de proliferatie van synthetische stoffen in consumentenproducten zijn relatief recente fenomenen.

En de impact hiervan is te zien in de statistieken.

Neem bijvoorbeeld de gemiddelde spermaconcentratie van de man 50 jaar geleden: een veel geciteerde studie uit 2017, uit het tijdschrift Human Reproduction Update, toonde aan dat de gemiddelde spermadichtheid bij mannen in Noord-Amerika, Europa, Australië en Nieuw-Zeeland tussen 1973 en 2011 met meer dan 50% is afgenomen!

Symptomen van hormonaal disbalans

Is er sprake van aanzienlijke hormonale stoornissen bij mannen, dan zijn er meestal enkele typische fysieke symptomen op te merken:

• Verminderd libido of seksuele dysfunctie (erectie- en ejaculatieproblemen)
• Vermoeidheid of zwakte
• Gewichtstoename of obesitas
• Verlies van spiermassa of kracht
• Onvruchtbaarheid of laag spermagehalte

Oorzaak: Levensstijlfactoren

Van wat we eten en hoeveel we bewegen, tot onze omgang met alcohol, drugs en stress – ze spelen allemaal een invloedrijke rol in de vruchtbaarheid van de man. Onze dagelijkse gewoonten kunnen onopgemerkt een stempel drukken en leiden tot een verminderde vruchtbaarheid.

Dieet

Fastfood, kant-en-klaarmaaltijden, snacks rijk aan suikers en verzadigde vetten – dergelijke moderne eetgewoonten staan kilometersver af van wat ons lichaam nodig heeft voor een optimale vruchtbaarheid. Een dieet dat die essentiële voedingsstoffen mist kan rechtstreeks de kwaliteit en kwantiteit van het sperma in het gedrang brengen.

Lichaamsbeweging

We leven in een samenleving waar zittend werk de norm is geworden, en waardoor lichaamsbeweging vaak naar de achtergrond wordt geduwd. Echter, regelmatige fysieke activiteit is meer dan alleen goed voor je hart en spieren; het is ook broodnodig voor een gezonde spermaproductie.

Er is onderzoek dat sedentair gedrag linkt met mannelijke onvruchtbaarheid, evenals tal van studies die uitwijzen dat lichaamsbeweging zoals regelmatige cardio en krachttraining de sperma kwaliteit en vruchtbaarheid juist positief kunnen beïnvloeden. Dit soort activiteiten dragen bij aan het verbeteren van de bloedcirculatie en de hormonale balans, wat de gezondheid van het sperma ten goede komt.

Overmatig alcohol- en drugsgebruik

Een wijntje zal je vruchtbaarheid niet snel in de weg zitten – en wellicht zelfs verbeteren, vanwege de antioxidanten in bijvoorbeeld rode wijn, die goed zijn voor de algehele gezondheid.

Echter, overmatig alcoholgebruik kan negatieve vruchtbaarheidseffecten hebben. Evenals drugsgebruik, met name tabaksrook en zware middelen zoals cocaïne en amfetaminen, staan bekend om hun schadelijke impact op zowel de hoeveelheid als de kwaliteit van het sperma. Deze substanties kunnen hormonale disbalansen als gevolg hebben en de gezondheid van de zaadcellen direct aantasten.

Stress

Stress is vaak een onderschatte factor, misschien omdat het in onze drukke, altijd verbonden wereld als normaal wordt beschouwd. Maar de impact van langdurige stress op het lichaam – en met name op de vruchtbaarheid – is niet te onderschatten. Stress kan leiden tot (tijdelijk) hormonale disbalansen die de spermakwaliteit negatief beïnvloeden.

Oorzaak: Onderliggende aandoeningen en medicijnen

Verminderde vruchtbaarheid bij mannen heeft soms te maken met specifieke gezondheidsproblemen of bepaalde medicatiemiddelen.

Zo zijn er medische aandoeningen, waaronder hormoonstoornissen, diabetes, genetische afwijkingen of problemen met de zaadleiders, die de productie en kwaliteit van het sperma beïnvloeden.

Ook zijn er bepaalde medicijnen, zoals die voor hoge bloeddruk, psychische aandoeningen of kanker, waarvan is aangetoond dat ze een negatief effect hebben op de vruchtbaarheid.

Oplossingen voor de verminderde vruchtbaarheid bij mannen

Hier zijn specifieke en concrete oplossingen voor het op gang brengen van de mannelijke vruchtbaarheid:

• Verhoog zinkinname: Eet meer pompoenpitten, paranoten, hennepzaad, lijnzaad, cacao en oesters.
• Antioxidantrijke voeding: Consumeer voedingsmiddelen rijk aan vitamine C (zoals peterselie, paprika, spruitjes, zwarte bessen) en vitamine E (zoals meervoudig onverzadigde oliën, zaden, noten, granen).
• Vermijd E-nummers en additieven: Kies voor natuurlijke, onbewerkte voedingsmiddelen.
• Eet gezond en gevarieerd: Inclusief 500 – 800 gram verse groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag; kies volkoren producten; wissel magere vleessoorten af met rood vlees (zoveel mogelijk onbewerkt) en consumeer 2 à 3 keer per week vette vis.
• Supplementeer: Maca, spirulina, foliumzuur, visolie, vitamine C en E, Co-enzym Q10 – allemaal voedingstoffen die je spermakwaliteit beschermen.
• Beperk geraffineerde suikers en zoetstoffen: Vermijd frisdranken en lightproducten; drink dagelijks 1,5 tot 2 liter water, kruidenthee, of maak een frisse smoothie.
• Vitamine D: Ga meer de zon in of neem supplementen tijdens de donkere winterdagen.
• L-Arginine en L-Carnitine: Aminozuren die een positief effect kunnen hebben op de spermakwaliteit en -beweeglijkheid.
• Gezonde vetten: Focus op inname van onverzadigde vetten, zoals die gevonden in avocado, noten en olijfolie.
• Beperk cafeïne-inname: Te veel cafeïne kan de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden. Probeer de inname te beperken.
• Verminder stress: Technieken zoals meditatie, yoga, of een digitale detox kunnen helpen je stress te verlagen.
• Stop met roken en beperk alcoholgebruik: Probeer roken te stoppen en beperk alcohol tot maximaal twee glazen per dag.
• Dagelijkse beweging: Zorg voor minimaal een half uur lichaamsbeweging (cardio én krachttraining) per dag.
• Zorg voor ruimte van de teelballen: Warme en beknelde teelballen doen je vruchtbaarheid geen goed. Vermijd sauna’s, te strak zittend ondergoed en lange periodes van zitten, vooral in warme omgevingen. Kies voor loszittend ondergoed, loop eens wat meer naakt rond (thuis!) en neem regelmatig pauzes als je voor langere tijd moet zitten, om de temperatuur rond de teelballen optimaal te houden voor de spermakwaliteit.
• Raadpleeg een vruchtbaarheidsspecialist: Als natuurlijke methoden en levensstijlveranderingen niet effectief zijn, overweeg dan een consultatie met een vruchtbaarheidsspecialist. Er zijn specifieke behandelingen mogelijk, zoals IVF (In Vitro Fertilisatie), IUI (Intra-Uteriene Inseminatie), of hormoontherapieën die specifiek gericht zijn op de mannelijke vruchtbaarheid.