Hoe Werkt Zwanger Worden via Donor? (Kunstmatige Inseminatie)

Hoe werkt kunstmatige inseminatie?

De meeste kinderen worden geboren nadat er verwekking op de natuurlijke manier, dus via geslachtsgemeenschap heeft plaatsgevonden. Is de vader van het kind echter een donor, dan is dat natuurlijk niet de meest gepaste manier om dat kind te verwekken. In dat geval wordt de eicel van de vrouw via kunstmatige inseminatie bevrucht. Maar hoe gaat dat eigenlijk precies in zijn werk?

Kunstmatige inseminatie is eigenlijk een vrij eenvoudige, niet ingrijpende procedure. Het zaad van de donor wordt met een spuitje ingebracht in de baarmoeder, gewoon via de vagina op een gynaecologische stoel. Dit is erg snel gedaan, en bovendien zou het volledig pijnloos moeten zijn. De meer ingewikkelde aspecten vinden echter vooraf plaats.

Om de kans op zwangerschap te verhogen, wordt gebruik gemaakt van zogenaamd opgewerkt sperma. Dat is sperma dat eerst is ingevroren, en vervolgens ontdooid en met een kweekvloeistof gewassen. Dit proces maakt dat het sperma hoger in de baarmoeder, en dus dichter bij de eicel, kan worden ingebracht. Dit maakt de kans op bevruchting natuurlijk groter, omdat er minder zaadcellen sterven onderweg naar de eicel.

Ook zal een dokter gebruik maken van een ovulatietest om te bepalen wanneer je het meest vruchtbaar bent. Op die dagen zullen de inseminaties plaatsvinden, zodat je de grootste kans hebt dat er een eicel bevrucht raakt. Er vinden meerdere inseminaties plaats (meestal niet meer dan 6 tot 8) met het zaad van dezelfde donor.

Hoe effectief is kunstmatige inseminatie?

Net als dat je na één keer seks meestal nog niet zwanger zult zijn, zul je waarschijnlijk ook niet direct zwanger raken na één kunstmatige inseminatie. Zoals gezegd vinden er om die reden ook meerdere inseminaties plaats, en wordt er van alles gedaan om de kans op bevruchting te maximaliseren. Ook met die extra maatregelen zal de behandeling echter niet altijd succesvol zijn.

In theorie zou zo’n 70 procent van de vrouwen na een jaar zwanger moeten zijn wanneer zij gebruikmaken van kunstmatige inseminatie. In de praktijk ligt die kans echter dichter bij de 50 procent (bron), maar dat zal er vast ook mee te maken hebben dat kunstmatige inseminatie veel wordt toegepast bij vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen. In ieder geval is er dus een redelijke kans dat kunstmatige inseminatie (ook) niet werkt.

In dat geval is echter niet de hoop verloren, dus maak je hier ook weer niet te veel zorgen om. Ook IVF en reageerbuisbevruchting zijn gewoon mogelijk met donorzaad. Die opties zal een arts waarschijnlijk ook uit zichzelf met jou bespreken wanneer kunstmatige inseminatie te lang zonder effect blijft. Deze opties kosten natuurlijk wel extra tijd en geld.

Hoe werkt het kiezen van een anonieme donor?

In de meeste gevallen waarin er wordt gekozen voor inseminatie door een donor, zal er worden gekozen voor een anonieme donor. Dit vinden sommige mensen nogal eng klinken, omdat de biologische vader van een kind dan natuurlijk wel een onbekende is. Dat wil echter niet zeggen dat je helemaal geen informatie krijgt over mogelijke donoren.

Een arts zal je een keuze uit donoren laten maken. Die donoren zijn dan wel anoniem, maar bepaalde zaken kun je wél over hen te weten komen. Enkele uiterlijke kenmerken, zoals lengte, haarkleur en oogkleur, kun je teruglezen. Ook medisch relevante informatie, zoals iemands bloedgroep, is terug te vinden. Daar houdt de informatie meestal echter niet op.

Vaak kun je namelijk ook nog enkele karaktereigenschappen van een donor lezen voor zover die zijn opgegeven, en ook een beroep zal vaak te lezen staan. Bovendien worden vaak enkele foto’s bijgevoegd. Het blijft natuurlijk anders dan iemand in het echt spreken, maar je zal je in ieder geval een beetje een beeld krijgen van de persoon in kwestie.

Deze persoon zul je in beginsel niet ontmoeten, en de persoon in kwestie zal ook niet van jouw identiteit op de hoogte worden gebracht. Je ondertekent hiervoor gewoon een contract. Het is dus een vrij onpersoonlijke transactie. Verder zorgen de relevante autoriteiten ervoor dat het zaad uiteindelijk bij jou terechtkomt, daar hoef jij niets meer voor te doen.

Is contact met de biologische vader later nog mogelijk?

Zoals gezegd is dit hele proces in beginsel anoniem. In beginsel zijn er dus ook geen contactmogelijkheden tussen jou en de biologische vader van je kind. Hier kunnen echter uitzonderingen op zijn. De gegevens van zowel jou als de zaaddonor staan opgeslagen in een register, en onder bepaalde omstandigheden worden deze gedeeld.

Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij relevante medische informatie. Als later bijvoorbeeld blijkt dat de zaaddonor een erfelijke ziekte of aandoening heeft, dan is het natuurlijk wel zo handig als je hiervan op de hoogte kan worden gebracht, want dat heeft natuurlijk gevolgen voor je kind. Zo’n medische gegevensaanvraag kan worden gedaan door een huisarts.

Zelf kun je ook een aantal algemene gegevens opvragen over de zaaddonor. Het gaat dan om niet tot de persoon te herleiden informatie. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn als je bepaalde informatie bent vergeten, en je je afvraagt of je kind misschien bepaalde eigenschappen van zijn biologische vader heeft geërfd. Erg vergaande informatie is het echter niet.

Het kind zelf kan uiteindelijk de meest vergaande informatie opvragen. Hij of zij kan namelijk niet alleen algemene gegevens, maar ook persoonsidentificerende gegevens opvragen. Een kind kan dus een poging doen om contact te zoeken met een zaaddonor. Veel kinderen krijgen uiteindelijk namelijk de behoefte om hun biologische vader te leren kennen, en dit register biedt hiertoe de mogelijkheid.

Komt iedere vrouw voor kunstmatige inseminatie met donorzaad in aanmerking?

Misschien vraag je je af of iedere vrouw recht heeft op deze behandeling, omdat je bang bent dat je misschien buiten de boot valt. Er is één harde eis waar je aan moet voldoen om voor kunstmatige inseminatie met donorzaad in aanmerking te komen, en dat is dat je jonger dan 43 jaar (dus 42 jaar of jonger) moet zijn. Ben je te oud, dan mag een arts je geen donorzaad meer geven.

Dat is jammer, maar de gedachte erachter is wel te begrijpen. Er is een beperkte hoeveelheid donorzaad, waardoor het zonde is om het aan vrouwen te geven bij wie maar een zeer kleine kans op een (gezonde) zwangerschap bestaat. Vrouwen die ouder zijn dan 42 jaar worden meestal erg lastig zwanger, en de kans op een miskraam of handicap is ook een stuk hoger. De harde grens is natuurlijk wat arbitrair, maar je moet hem ergens trekken.

Verder mogen ook donoren eisen stellen aan de vrouwen die met hun zaad mogen worden geïnsemineerd. Het kan dus zo zijn dat de donor van jouw keuze zulke voorkeuren heeft opgegeven dat jij niet in aanmerking komt. Je hebt dan simpelweg pech, en je zal helaas niet met het zaad van die donor kunnen worden geïnsemineerd.

Enigszins jammer is dat natuurlijk wel, maar het is ook weer niet het einde van de wereld. Over het algemeen is er genoeg keuze aan donoren, waardoor je echt wel iemand kan vinden die bereid is om zijn zaad aan jou te doneren. Als je niet te kieskeurig bent, is dit dus waarschijnlijk geen obstakel.

Kun je ook zaad laten doneren door een bekende?

Hoewel anonieme zaaddonatie dus niet betekent dat je niets weet over de persoon in kwestie, vinden sommige vrouwen het alsnog geen fijn idee om het kind te dragen van iemand die ze niet kennen. Daarom wordt soms gekozen voor donatie door bekenden. Deze optie is bijvoorbeeld populair onder bevriende homo’s en lesbiennes, die om duidelijke redenen geen romantische interesse in elkaar hebben, maar wel samen een kind willen. Het kan echter ook gewoon gaan om twee heteroseksuele singles met een kinderwens.

Ook dit is natuurlijk heel goed mogelijk. Hoewel tussenkomst van een arts hier niet strikt noodzakelijk is, is het gezien de effectiviteit van de behandeling wel wenselijk. Als je dit zelf gaat proberen, gebeurt het minder goed, en geslachtsgemeenschap is waarschijnlijk geen optie voor jullie. Praat hier dus eens over met je huisarts of gynaecoloog, dan zet die het proces voor jullie in gang.

Bedenk je wel dat dit ook gecompliceerde situaties kan opleveren. Je bent voorgoed verbonden met iemand via je kind, dus het is van belang dat het iemand is die je echt goed kent. Zorg er ook voor dat je dit goed met elkaar bespreekt, want het is niet iets waar je later spijt van wil krijgen. Bovendien wil je ook een goede verstandhouding hebben voor je kind.

Wordt kunstmatige inseminatie met donorzaad vergoed?

Als het op medische behandelingen aankomt, dan is het kostenplaatje natuurlijk van belang. Zorg kan erg duur zijn als het niet door de verzekering vergoed wordt. Het is daarom nog wel relevant om te weten of de ziektekostenverzekering deze behandeling vergoedt. Het antwoord hierop is helaas wat ingewikkelder dan een simpele ja of nee.

Vroeger was het zo dat deze behandeling in alle gevallen werd vergoed, maar tegenwoordig is dat niet meer zo. Alleen voor vrouwen met een mannelijke partner wordt deze behandeling sinds 1 april 2020 nog in alle gevallen vergoed. Voor alleenstaande vrouwen en lesbische stellen wordt de behandeling echter alleen nog vergoed als er sprake is van een medische oorzaak van onvruchtbaarheid.

Lesbische stellen en alleenstaande vrouwen zullen meestal moeten terugvallen op een subsidieregeling. Hierin zit een eigen bijdrage van €192,50. Of dit duurder of goedkoper is dan voor vrouwen met een partner, hangt ervan af in hoeverre zij het eigen risico van hun zorgverzekering al hebben opgemaakt. Deze subsidie moet zelf worden aangevraagd.

Hoewel het dus van zaak tot zaak verschilt welke regeling gunstiger is, lijkt er weinig concrete rechtvaardiging te zijn om deze gevallen anders te behandelen. Deze wetgeving lijkt gebaseerd te zijn op het achterhaalde idee dat het beter is voor kinderen om een mannelijke en een vrouwelijke ouder te hebben. Hoe oneerlijk het ook moge zijn, zo is het momenteel in Nederland geregeld.

Wat te doen als je kunstmatige inseminatie is gelukt

Hopelijk kun je met de informatie in dit artikel bepalen of je/jullie kunstmatige inseminatie door een donor wil proberen, en lukt het je om dit voor elkaar te krijgen. Als je eenmaal zwanger bent, dan begint het allemaal pas echt! Tijdens de zwangerschap zelf zul je nog tal van vragen en uitdagingen krijgen, om nog maar te zwijgen over wat er ná de bevalling allemaal op je pad komt. Daarom raad ik je aan om ook de rest van deze website is door te lezen voor verdere zwangerschapstips!